SZTUKA WIDZENIA to cykl spotkań, którego zadaniem jest pogłębienie wiedzy pionu operatorskiego, edukacja studentów oraz popularyzacja zawodu poprzez przybliżanie wkładu autora zdjęć w ostateczny kształt dzieła filmowego od strony artystycznej jak i technicznej. Sztuka Widzenia upowszechnia dorobek polskiej kinematografii w nowej odsłonie. Projekcjom filmowym towarzyszą spotkania z twórcami obrazu filmowego, reżyserami, aktorami oraz współpracownikami z pokrewnych pionów. W trakcie spotkań cenieni twórcy oraz branżowi specjaliści dokonują analizy rozwiązań artystyczno-technologicznych, zastosowanych w procesie produkcji omawianych filmów. Podczas spotkań uczestnicy mogą brać czynny udział w dyskusji poprzez zadawanie pytań. Jest to unikalna forma, poświęcona roli obrazu w filmie.
Bohaterem lutowego spotkania jest Adam Holender autor zdjęć do filmu „Nocny Kowboj” (reż. John Schlesinger).
ADAM HOLENDER
Absolwent łódzkiej szkoły filmowej, pierwszy Polak w ASC, autor zdjęć, który „sformatował” nowe kino amerykańskie. Mówi się o nim, że „robił najbardziej zwariowane eksperymenty zdjęciowe”. Chris Pizzello jako podstawową cechę stylu Holendra wymienia „słabość do szeroko pojętego naturalizmu”, dla czego doskonałym komentarzem może być wypowiedź naszego Bohatera, że „Lubię życie takim, jakim je naprawdę widzę, w przeciwieństwie do życia uszminkowanego, wystrojonego jak do cioci na imieniny”, Pierwszy aparat fotograficzny dostał od ojca, w trakcie studiowania na wydziale architektury Politechniki Krakowskiej dorabiał sobie w laboratorium fotograficznym Akademii Medycznej. Architekturę porzucił dla sztuki operatorskiej. Był asystentem operatora i szwenkierem w Czterech pancernych i psie. W 1966 roku wyjechał do Montrealu, a stamtąd autobusem do Nowego Jorku. Zachłyśnięcie estetyczne tym miastem, a konkretnie swoje pierwsze wrażenie wizualne i emocjonalne, postarał się odtworzyć w początkowych ujęciach Nocnego kowboja, od którego zaczęła się jego amerykańska kariera. Do branży filmowej trafił z siedzenia ciężarówki wożącej sprzęt oświetleniowy. Kiedyś trzeba było zrobić dodatkowe ujęcie, a że pracujący przy tej realizacji autor zdjęć gdzieś się zapodział… za kamerą stanął Adam Holender. Potem pracował jako asystent producenta w nowojorskiej firmie specjalizującej się w realizacji filmów dokumentalnych na taśmie 16 mm, robił również filmy dokumentalne dla BBC i CBS. Wreszcie trafił do świata reklamy. Johnowi Schlesingerowi spodobało się to, jak operuje detalem, i że potrafi skupić uwagę widza, i dlatego zaproponował mu realizację zdjęć do kultowego dziś i nagrodzonego trzema Oscarami (dla najlepszego filmu, za najlepszą reżyserię i scenariusz), a w 1994 roku zdeponowanego w Bibliotece Kongresu, Nocnego kowboja (1969), który poddamy analizie podczas najbliższej Sztuki Widzenia. Kolejnym ważnym spotkaniem było poznanie Jerrego Schatzberga, z którym zrobił również kultowych Narkomanów (1971). (Kiedy autor zdjęć do Jokera, Larry Sher, analizował swój film podczas warsztatów online dla Studentek i Studentów łódzkiej szkoły filmowej, z dumą oznajmił, że jeden z plenerów znajduje się nieopodal miejsca, gdzie kręcono The Panic in Needle Park). Na odwadze estetycznej, wyobraźni i talencie Holendera bardzo szybko poznał się też Paul Newman i zaproponował mu realizację zdjęć do swoich Bezbronnych nagietków (1972). Adam Holender pracował również z Agnieszką Holland (Zabić księdza, 1988), Paulem Austerem i Waynem Wangiem (Brooklyn Boogie - 1995, Dym - 1995). Ponoć najbardziej inspirują go prace fotograficzne, a najwięcej nauczył się od Alexa Webba.
𝐏𝐑𝐎𝐆𝐑𝐀𝐌:
20:00 𝐖𝐏𝐑𝐎𝐖𝐀𝐃𝐙𝐄𝐍𝐈𝐄
prof. PWSFTviT dr hab. Katarzynę Taras, filmoznawczyni i krytyczka filmowa, wykładowczyni Szkoły Filmowej w Łodzi oraz Warszawskiej Szkoły Filmowej, przybliży widzom tematykę filmu i zasygnalizuje wybrane – szczególnie interesujące w kontekście pracy autora zdjęć – fragmenty prezentowanego obrazu.
20:15 𝐏𝐑𝐎𝐉𝐄𝐊𝐂𝐉𝐀 𝐅𝐈𝐋𝐌𝐔
Pod koniec lat 60. „Nocny kowboj” mógł zaskakiwać widzów nie tylko ponurym realizmem życia nowojorczyków wyrzuconych poza społeczny nawias, lecz przede wszystkim czułością, z jaką ich portretował. Na postaci takie jak Joe, naiwny chłopak z Teksasu, który marzy o karierze rozchwytywanego przez bogate kobiety żigolaka, i Ratso, sponiewierany przez życie uliczny cwaniaczek, kino patrzyło wcześniej z pogardą lub w najlepszym razie z litością. John Schlesinger, adaptując głośną powieść Jamesa Leo Herlihy’ego, dał im osobowość, dumę i godność – wbrew przeciwnościom losu i kolejnym porażkom, jakie ponoszą. Co więcej, przejmującą opowieść o ich nieoczekiwanej przyjaźni zaprawił ironią i czarnym humorem. W „Nocnym kowboju” sprawdziło się wszystko: precyzyjna reżyseria Schlesingera, świetne zdjęcia Adama Holendra, nierozerwalnie związany z filmem muzyczny motyw przewodni skomponowany przez Johna Barry’ego, słynna piosenka „Everybody’s Talkin’” Harry’ego Nilssona, a także wybitne role Jona Voighta i Dustina Hoffmana. Oto arcydzieło, które dziś już nie szokuje, lecz wzrusza. I które trzeba zobaczyć na dużym ekranie. - Jakub Demiańczuk
𝟐𝟐:2𝟎 𝐒𝐏𝐎𝐓𝐊𝐀𝐍𝐈𝐄 𝐙 𝐓𝐖𝐎́𝐑𝐂𝐀𝐌𝐈
Po filmie zapraszamy na rozmowę z Adamem Holendrem – autorem zdjęć do filmu „Nocny Kowboj”
Organizator: Stowarzyszenie Autorek i Autorów Zdjęć Filmowych PSC
Patronat: Kino Muranów
Dofinansowanie: Polski Instytut Sztuki Filmowej
