𝐏𝐑𝐎𝐆𝐑𝐀𝐌:
𝟮𝟬:𝟬𝟬 𝐖𝐏𝐑𝐎𝐖𝐀𝐃𝐙𝐄𝐍𝐈𝐄
prof. PWSFTviT dr hab. Katarzynę Taras, filmoznawczyni i krytyczka filmowa, wykładowczyni Szkoły Filmowej w Łodzi oraz Warszawskiej Szkoły Filmowej, przybliży widzom tematykę filmu i zasygnalizuje wybrane – szczególnie interesujące w kontekście pracy autora zdjęć – fragmenty prezentowanego obrazu.
𝟮𝟬:𝟏𝟬 𝐏𝐑𝐎𝐉𝐄𝐊𝐂𝐉𝐀 𝐅𝐈𝐋𝐌𝐔
Oszołomienie reż. Jerzy Sztwiertnia, rok produkcji 1988, 96 min
Drugi (po "Komediantce") film Jerzego Sztwiertni poruszający problemy środowiska aktorskiego, został zainspirowany autentycznymi wydarzeniami z okresu przed wybuchem II wojny światowej i pierwszych lat okupacji. Scenarzysta Tadeusz Kwiatkowski wykorzystał wątki z biografii aktora Kazimierza Junoszy-Stępowskiego, dotyczące jego wielkiej miłości i tragicznej śmierci w do dziś nie całkiem wyjaśnionych okolicznościach. Ulubieniec publiczności zginął w lipcu 1943 r. z rąk żołnierzy Polski podziemnej, którzy mieli wykonać wyrok wydany na jego żonę, narkomankę i konfidentkę gestapo. W filmie nazwiska bohaterów zostały oczywiście zmienione, a twórcy skupili się głównie na osobistym dramacie dwojga ludzi - kobiety pogrążającej się w koszmarze narkomanii i mężczyzny "oszołomionego" uczuciem, który nie jest w stanie trzeźwo ocenić sytuacji i skutecznie przeciwdziałać degrengoladzie ukochanej żony.
Po zakończeniu przedstawienia "Otella" odtwórca głównej roli, Władysław Czerkański, przystojny, niemal sześćdziesięcioletni mężczyzna, ciągle jeszcze uwielbiany przez publiczność, przypomina sobie dziś dni swojej świetności. Po jednym ze spektakli spostrzega w kawiarni młodą, piękną tancerkę, Jadzię. Zostaje wkrótce jego żoną. Okupacja. Aktorzy bojkotują niemiecki teatr, zmieniają profesję. Czerkański pożycza od kolegów pieniądze, zasiada nawet do pokera, by zdobyć środki na leczenie sanatoryjne Jadzi. Jeden z aktorów, znany amant Chris Sten, afiszuje się w niemieckim mundurze. Jest powszechnie uważany za zdrajcę. Sten zostaje dyrektorem teatru. Proponuje też rolę w filmie Czerkańskiemu. Ten jednak zdecydowanie odmawia. Czerkańska naciska jednak męża, aby przyjął tę rolę, bo ona musi mieć pieniądze. Młoda kobieta już od dawna uzależniona jest od narkotyków. Nie może już żyć bez kokainy. Nie jest w stanie nauczyć się roli, którą dla niej wyprosił Czerkański w prowincjonalnym teatrze. Czerkański po kolejnej awanturze z żoną zgadza się na występy w teatrze Stena. Przyjaciel Korowicz ostrzega go, że Warszawa mu tego nie wybaczy. Czerkańska zaczyna wyłudzać pieniądze od ludzi, obiecując w zamian pomoc w uwolnieniu z rąk Niemców. W mieszkaniu Czerkańskiego prowadzona jest działalność konspiracyjna. Jadzia zgadza się w zamian za kokainę dostarczać informacje Niemcom. Czerkański z niepokojem obserwuje pogarszający się stan swojej żony. Ciągle nie domyśla się skąd Jadzia bierze pieniądze na proszki. Chce oddać ją do zamkniętego zakładu. W momencie, gdy ustala tę sprawę z lekarzem, a następnie wychodzi z gabinetu, młody mężczyzna odczytuje wyrok śmierci, a drugi trzyma pistolet wymierzony w Czerkańską. Władysław chce ich powstrzymać, ale padają strzały. Młodzi ludzie znikają, Czerkańska pochyla się nad zabiym mężem. Wyrok śmierci na konfidentkę Jadwigę Czerkańską został wykonany dziesięć miesięcy później.
Andrzej Ramlau to absolwent Wydziału Operatorskiego łódzkiej szkoły filmowej, którą ukończył w 1964 roku. Na planach filmowych spędził 51 lat (1964-2014). Pracował z Wojciechem Jerzym Hasem, Januszem Majewskim, Januszem Morgensternem, Sylwestrem Chęcińskim, Jerzym Sztwiertnią, Stanisławem Bareją, Leszkiem Wosiewiczem i Maciejem Ślesickim. Jest Laureatem Nagrody PSC za całokształt twórczości. Otrzymał nagrodę prezesa TVP za serial Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy. Odznaczono Go również medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Za zdjęcia do filmu Rozdroże Cafe nominowano Go do Orła Polskiej Nagrody Filmowej. Po śmierci Janusza Majewskiego Andrzja Ramlaua wybrano na Rektora Warszawskiej Szkoły Filmowej. To charyzmatyczny pedagog, wychowawca wielu pokoleń filmowców. Najczęściej opowiada studentom o swoich błędach. Zanim został samodzielnym autorem zdjęć był jednym z najlepszych polskich szwenkierów i dlatego to jemu Has powierzył kamerę w swoim preludium przed Sanatorium pod Klepsydrą, czyli w opowiadanej tylko jazdami Lalce (1968). Andrzej Ramlau swój udział w tej realizacji, a konkretnie rekordową, jeśli chodzi o długość, i w środowisku operatorów kamery legendarną, „jazdę przez Powiśle” skwitował, że „po płaskim to każdy potrafi”. Za swoich nauczycieli uważa Kurta Webera, który opiekował się jego i Adama Holendra rokiem w Szkole, oraz Stefana Matyjaszkiewicza, powstańca warszawskiego i wieloletniego współpracownika Wojciecha Jerzego Hasa. Andrzej Ramlau sztukę operatorską postrzega jako szczególnego rodzaju alchemię, i o magii tej sztuki chętnie porozmawia podczas czerwcowej Sztuki Widzenia, a pretekstem będzie seans Oszołomienia (1989) Jerzego Sztwiertni.
𝟐𝟏:𝟓𝟬 𝐒𝐏𝐎𝐓𝐊𝐀𝐍𝐈𝐄
Po projekcji filmu odbędzie się spotkanie z autorem zdjęć Andrzejem Ramlauem.
Organizator: Stowarzyszenie Autorek i Autorów Zdjęć Filmowych PSC
Patronat: Kino Muranów
Dofinansowanie: Polski Instytut Sztuki Filmowej
