Między nami cały świat. 22. Millennium Docs Against Gravity
Siedem miast, ponad 165 000 widzów i widzek w 2024 roku, kilkuset wolontariuszek_y w całym kraju - te wszystkie osoby, instytucje i miejsca składają się na festiwalową rodzinę MDAG. Dzięki ich pracy oraz miłości do kina przez dwie dekady Millennium Docs Against Gravity stał się drugim co do wielkości festiwalem filmów dokumentalnych w Europie, zaraz po festiwalu IDFA w Amsterdamie. Tak ogromne przedsięwzięcie jest wynikiem pracy wielu osób. Na ich najliczniejszej grupie, czyli wolontariuszkach_ach, skupia się tegoroczny plakat. Pojawiły się na nim dwie wieloletnie wolontariuszki z różnych pokoleń - Zofia oraz Anna. Hasło tegorocznej edycji MDAG także odnosi się o poczucia wspólnoty i brzmi „Między nami cały świat”.
22. edycja Millennium Docs Against Gravity odbędzie się w dniach 9 - 18 maja w kinach w Warszawie, Wrocławiu, Gdyni, Poznaniu, Katowicach, Łodzi i Bydgoszczy oraz od 20 maja do 2 czerwca online na mdag.pl! Niezapomnianym filmowym podróżom będą tradycyjnie towarzyszyły spotkania z twórcami_czyniami i bohaterami_kami oraz debaty wokół ważnych tematów zaprezentowanych na ekranie.
Festiwal, który trzyma rękę na pulsie
Każdego roku w programie Millennium Docs Against Gravity nie brakuje nowych sekcji tematycznych, które poruszają zagadnienia szczególnie ważne dla twórców i twórczyń filmowych w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Festiwal trzyma rękę na pulsie, wyczuwając tendencje pojawiające się w branży dokumentalnej. W tym roku zaprezentujemy aż pięć nowych sekcji: Nauki polityczne, O fotografii, Redakcja śledcza, Amerykańskie kontrasty oraz Kobiety zmieniają świat.
W wielu przypadkach współczesna polityka opiera się na sztuce mniej lub bardziej subtelnej manipulacji oraz zręcznym graniu nastrojami społecznymi. W sekcji Nauki polityczne patrzymy na to, jaki wpływ na rzeczywistość mają ludzie posiadający władzę oraz rozkładamy na czynniki pierwsze ich metody działania. Dzięki pracy dziennikarzy i dziennikarek śledczych możemy dowiedzieć się o wydarzeniach i procesach, które politycy, rządy, korporacje, przestępcy czy ludzie biznesu chcą przed nami ukryć. Filmy w sekcji Redakcja śledcza otwierają oczy, wydobywając z cienia niezwykle ważne fakty, dzięki którym możemy podejmować bardziej świadome decyzje w naszym życiu.
W sekcji Amerykańskie kontrasty zgromadziliśmy historie, które pokazują przemiany społeczeństwa w USA na przestrzeni ostatnich dekad. Sprawy społeczne i polityczne mieszają się z opowieściami o konkretnych ludziach i ich indywidualnych wyborach. Odpowiadają na pytanie, co się stało z amerykańskim snem? Sekcja O fotografii jest z kolei spojrzeniem na wybitnych artystów i wybitne artystki. Swoimi zdjęciami nie tylko dokumentowali ważne wydarzenia, osoby i przemiany rzeczywistości. Dla fotografów i fotografek, których historie opowiadają filmy w tej sekcji, sztuka to metoda komunikacji ze światem. Pasją, które stała się sposobem na (prze)życie.
O sprawiedliwość i równość walczą także bohaterki filmów w sekcji Kobiety zmieniają świat. Korzystają przy tym z różnych metod - of tworzenia filmów przez muzykę, stand up aż po lot w kosmos. Urodziły się w różnym okresie w historii, w różnych krajach i pochodzą z różnych środowisk. Łączy je jedno - zmieniają zarówno swoje małe, osobiste mikrokosmosy, jak i zabierają głos publicznie, wpływając na geopolityczny porządek świata.
MDAG Vision: człowiek w dialogu z technologią
Zapraszamy także na wystawę rozszerzonej rzeczywistości. Zabiera nas w fascynującą podróż po pograniczu ludzkiej świadomości i technologii. Pięć wyjątkowych prac odkrywa przed nami różne sposoby poszerzania własnej percepcji. Tegoroczna wystawa pokazuje szerokie spektrum mediów immersyjnych i eksploruje różne formy storytellingu, w których technologia staje się narzędziem w rękach twórców.
Wstęp na wystawę, która odbędzie się od 12 do 18 maja w Państwowym Muzeum Etnograficznym w Warszawie, jest bezpłatny.
Filmowe perełki z Sundance i Berlinale w programie MDAG
Jak co roku w programie Millennium Docs Against Gravity pojawią się filmy, które zdobyły uznanie krytyków i publiczności na największych festiwalach filmowych na świecie – Berlinale oraz Sundance.
Wśród nich znalazł się dokumentalny zwycięzca festiwalu Berlinale, czyli wstrząsający „Powrót Liat” (Holding Liat, reż. Brandon Kramer), który otrzymał Berlinale Documentary Award! W Berlinie nie zabrakło również polskich akcentów. „Listy z Wilczej” (Letters From Wolf Street) to intymny obraz Polski oczami reżysera z Indii Arjuna Talwara, który od lat mieszka w naszym kraju. Z kolei „Pod powierzchnią” (Bedrock) w reżyserii Kingi Michalskiej to poruszająca psychologiczna podróż po terenach zagłady.
Z festiwalu Sundance, największego święta kina niezależnego, programerzy MDAG przywieźli opowieści o polityce, poszukiwaniu samego siebie, trosce o przyszłość i dążeniu do sprawiedliwości, między innymi film „Pan Nikt kontra Putin” (Mr. Nobody Against Putin) Davida Borensteina, który opowiada o rosyjskim nauczycielu obserwującym z przerażeniem zmieniający się kraj oraz „Uwolnić Leonarda Peltiera” (Free Leonard Peltier) współrażyserowny wraz z Jesse Short Bull przez nominowanego do Oscara® Davida France’a. To historia tytułowego bohatera, który walczył o prawa rdzennych mieszkańców USA przez co trafił do więzienia na ponad 50 lat.
Siła polskiego kina dokumentalnego na 22. MDAG
To kolejny doskonały rok dla polskiego kina dokumentalnego, który wyraża się zarówno w liczbie zdobytych nagród przez polskich twórców_czynie na najważniejszych światowych festiwalach, jak i w najwyższej klasy filmach. W tym roku w Konkursie Polskim MDAG zobaczymy dziesięć wyjątkowych filmów, które zostały wyreżyserowane przez sześć kobiet i sześciu mężczyzn. Cztery polskie filmy znalazły się w międzynarodowym Konkursie Krótkometrażowym.
Wśród konkursowych filmów znaleźli się polscy zwycięzcy festiwalu IDFA. Główna Nagroda oraz Nagroda za Najlepszy Montaż w Amsterdamie trafiły do filmu „Pociągi” Macieja Drygała, będące esejem o wpływie technologii na losy świata w XX wieku. Nagroda za Najlepsze Zdjęcia powędrowała do filmu „Gość” w reżyserii Zviki Gregory’ego Portnoya i Zuzanny Solakiewicz, który współreżyserował Michał Bielawski. To intymna opowieść z polsko-białoruskiej granicy o tym, że pomaganie drugiemu człowiekowi to odruch, który powinien zawsze stać ponad wszystkim, także prawem czy wolą polityków.
Magia kina. Retrospektywy Marka Cousinsa i Andrzeja Munka
Głębokie spojrzenie na historię sztuki oraz kina, jakie oferuje Mark Cousins oraz racjonalna wizja Polski oczami Andrzeja Munka. Te dwie perspektywy wybrzmią szczególnie mocno w czasie 22. Millennium Docs Against Gravity. Retrospektywy odbywają się przy okazji premiery nowych filmów. Michał Bielawski brawurowo przedstawił sylwetkę jednego z najważniejszych polskich twórców w filmie „Pasażer Andrzej Munk”. Mark Cousins portretuje za to wybitną szkocką malarkę abstrakcyjną Wilhelminę Barns-Graham w „Nagłych przebłyskach głębi istnienia” (A Sudden Glimpse to Deeper Things). Partnerem retrospektyw jest Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny.
Mark Cousins to jeden z najbardziej płodnych współczesnych twórców filmów dokumentalnych. Najbardziej znany jest ze swoich filmów o kinie – dekonstrukcji i analizy sztuki filmowej w sposób, o którym być może nigdy wcześniej nie myśleliśmy. Jednak gdy zagłębiamy się w jego twórczość, staje się oczywiste coś, co powinno być jasne od początku: codziennie analizujemy obrazy. Nasze życie opiera się na percepcji i, miejmy nadzieję, dzięki tej retrospektywie nauczymy się postrzegać w nowy sposób nie tylko filmy, ale także otaczający nas świat. Retrospektywa obejmie sesje Q&A z Markiem Cousinsem po pokazie jego najnowszego filmu, a także projekcje jego wcześniejszych dzieł i wyjątkowy, niestandardowy masterclass.
Andrzej Munk (1921 – 1961) to z kolei jeden z najwybitniejszych polskich reżyserów, którego filmy Andrzej Wajda stawiał wyżej niż swoje, a Roman Polański uważał za mistrza. Jego dzieła pomimo upływu lat wciąż oddziaływują na publiczność, imponują nowoczesną formą, dyscypliną intelektualną, dbałością o widza i przede wszystkim intelektualną polemiką z dominującym w polskiej tradycji romantyzmem.
W programie festiwalu znalazła się również zestaw wyjątkowych filmów, które w szczególny sposób zapisały się w historii Millennium Docs Against Gravity i kina dokumentalnego. 10 niezapomnianych pokazów klasyków i nowszych filmów, które warto znać, odbędzie się pod szyldem The Best of MDAG. Będą im towarzyszyły w Warszawie spotkania z legendarnymi twórcami i twórczyniami, takimi jak David France, Guy David, Lauren Greenfield i wielu innych.
22. Millennium Docs Against Gravity będzie fascynującą podróżą nie tylko dookoła świata, ale także przez wiele ważnych tematów - od ekologii, przez politykę, psychologię, prawa człowieka, sztukę (także awangardową), popkulturę oraz relacje rodzinne.
_____
[ENG]
The Whole World Between Us. 22nd Millennium Docs Against Gravity
Seven cities, over 165,000 viewers in 2024, and hundreds of volunteers across the country—these people, institutions, and places make up the MDAG festival family. Thanks to their dedication and love for cinema, Millennium Docs Against Gravity has become the second-largest documentary film festival in Europe, right after IDFA in Amsterdam. Such a massive undertaking is the result of the hard work of many individuals, with the most numerous group being the volunteers. This year's festival poster highlights them, featuring two long-time volunteers from different generations—Zofia and Anna. The slogan of this year’s MDAG edition also reflects the sense of community: “The Whole World Between Us.”
The 22nd edition of Millennium Docs Against Gravity will take place from May 9–18 in cinemas across Warsaw, Wrocław, Gdynia, Poznań, Katowice, Łódź, and Bydgoszcz, and online from May 20 to June 2 at mdag.pl! As always, unforgettable cinematic journeys will be accompanied by meetings with filmmakers and protagonists, as well as discussions on crucial issues presented on screen.
New Sections
Every year, Millennium Docs Against Gravity introduces new thematic sections addressing topics that have been particularly significant for filmmakers in the past 12 months. The festival keeps sensing emerging trends in the documentary industry. This year, we are proud to present five new sections: Political Science, On Photography, Investigative Desk, American Contrasts, and Women Changing the World.
In many cases, contemporary politics relies on the art of manipulation, subtle or otherwise, and on skillfully playing with public sentiment. The Political Science section examines how those in power shape reality and deconstructs their methods of operation. Thanks to investigative journalists, we learn about events and processes that politicians, governments, corporations, criminals, and business figures would rather keep hidden. The Investigative Journalism section uncovers crucial facts, enabling audiences to make more informed decisions in their own lives.
The Contrasting America section presents stories that illustrate the transformation of American society over recent decades, blending social and political issues with personal narratives. These films explore the fate of the "American Dream." Meanwhile, the On Photography section showcases outstanding artists who, through their images, not only documented key events, people, and social changes but also used photography as a profound means of communication. For the photographers featured in these films, art is a way of life—a passion turned into a survival tool.
Women Change the World features films about women fighting for justice and equality through various means—film, music, stand-up comedy, and even space travel. They come from different historical periods, countries, and backgrounds, but they all share one thing: they transform both their personal microcosms and the global geopolitical landscape.
MDAG Vision: Humans in Dialogue with Technology
The XR Exhibition at the Millennium Docs Against Gravity festival takes us on a fascinating journey along the borderline between human consciousness and technology. Five exceptional works reveal different ways of expanding our perception. This year's exhibition showcases a wide spectrum of immersive media and explores various forms of storytelling, where technology becomes a tool in the hands of creators.
The exhibition will be held May 12–18 at the National Museum of Ethnography in Warsaw, with free admission.
Masterpieces from Sundance and Berlinale
As always, Millennium Docs Against Gravity will feature critically acclaimed films that captivated audiences at the world’s biggest film festivals—Berlinale and Sundance.
Among them is the Berlinale Documentary Award-winning "Holding Liat" (dir. Brandon Kramer), a powerful and gripping story. Berlin also featured Polish highlights, such as "Letters From Wolf Street" (dir. Arjun Talwar), an intimate portrayal of Poland through the eyes of an Indian filmmaker living in the country, and "Bedrock" (dir. Kinga Michalska), a deeply psychological exploration of Holocaust sites.
From Sundance, the world’s premier independent film festival, MDAG programmers have selected films that delve into politics, self-discovery, concerns for the future, and the pursuit of justice. These include "Mr. Nobody Against Putin" (dir. David Borenstein), about a Russian teacher witnessing his country’s transformation with growing alarm, and "Free Leonard Peltier" (co-directed by Oscar® nominee David France and Jesse Short Bull), a documentary on the Native American activist imprisoned for over 50 years.
The Power of Polish Documentary Cinema at MDAG
This has been another outstanding year for Polish documentary cinema, reflected both in the numerous awards won by Polish filmmakers and in the high quality of this year's films. The Polish Competition at MDAG 2024 features ten exceptional films, directed by six women and six men. Additionally, four Polish films have made it into the International Short Film Competition.
Among the highlights are the IDFA award-winning films: "Trains" (dir. Maciej Drygała), an essay on the impact of technology on 20th-century history, and "Guest" (dir. Zvika Gregory Portnoy & Zuzanna Solakiewicz, co-directed by Michał Bielawski), an intimate account of humanitarian efforts on the Polish-Belarusian border, showing that helping others should always take precedence over politics and the law.
The Magic of Cinema: Retrospectives of Mark Cousins & Andrzej Munk
This year’s festival will also feature retrospectives of two outstanding filmmakers: Mark Cousins, who offers a profound perspective on art and cinema, and Andrzej Munk, whose rational vision of Poland remains influential.
The Mark Cousins retrospective coincides with the premiere of his new film "A Sudden Glimpse to Deeper Things", a portrait of the remarkable Scottish abstract painter Wilhelmina Barns-Graham. A master of cinematic storytelling, Cousins challenges us to see films—and the world itself—in new ways. The retrospective will include Q&A sessions with Cousins, screenings of his past works, and an exclusive masterclass.
Andrzej Munk (1921–1961), one of Poland’s most celebrated directors, was revered by Andrzej Wajda and Roman Polański as a master. His films remain as impactful today as ever, standing out for their modern form, intellectual discipline, and deep engagement with Polish cultural identity.
The Best of MDAG: 10 Must-See Classics
The festival will also present a curated selection of 10 unforgettable films that have left a lasting impact on MDAG and documentary cinema history. The Best of MDAG will feature screenings and discussions with legendary filmmakers, including David France, Guy David, and Lauren Greenfield.
The 22nd Millennium Docs Against Gravity will be an unforgettable journey—not only around the world but also through essential themes such as ecology, politics, psychology, human rights, avant-garde art, pop culture, and family relationships.