Kinooceany to przegląd filmowy stworzony przez kuratorów Agnieszkę Szeffel i João Ricardo Oliveirę, wyprodukowany przez Martę Limę i Agente a Norte z Porto. Jego celem jest rozpowszechnianie wiedzy o portugalskiej kulturze poprzez kinematografię kraju Camõesa. Przegląd zaprezentuje kino autorskie, filmy reżyserów z klasycznego panteonu i próbujących im dorównać współczesnych. W sumie aż 23 tytuły! Polscy widzowie przekonają się o tym, że kino portugalskie nigdy nie mówi wprost, uwodzi formą i prowokuje do zmiany perspektywy.
Kinooceany wprowadzą polskich widzów w prawdziwe życie Lizbony, w jej zapomniane, często nieistniejące już zaułki, w dzielnice, do których wchodzi się „teraz albo nigdy”, albo w te, które przypominają rybackie wioski rozrzucone nad Tagiem. Nostalgiczny filmowy spacer pozwoli uwierzyć w to, że – z pozoru obojętna – Lizbona potrafi wciągnąć jak wir, ale tylko wtedy, gdy przestaniemy posuwać się szlakiem atrakcji. Takie ukryte miasto znaleźliśmy w wielu portugalskich filmach, którymi chcemy się z Wami podzielić – mówią kuratorzy przeglądu.
Historia Portugalii jest gęsta i wielowymiarowa, kinematografia portugalska spogląda w bliską i daleką przeszłość, często używając metafory, a często i ironii, do opowiedzenia o dramatycznych losach kraju. Reżim Salazara, rewolucja goździków, kolonialna przeszłość, wojna i blizny po niej, ekonomiczne kryzysy, narodziny konsumpcjonizmu – bogactwo historycznych wątków pozwoli polskiej publiczności odkryć zaskakujące paralele między naszymi narodami.
Portugalska rodzina nie bierze jeńców. Kino opowiada o jej dysfunkcjach, o sile matri- i patriarchatu, o wpływie społecznego porządku na rodzinne losy i emocje, o tym, jaką rodziną może być emigrancka społeczność dla poszukujących lepszego życia uciekinierów. Czy Portugalia jest gościna? Czy chętnie dzieli się miejscem i strawą? W zróżnicowanym etnicznie i kulturowo kraju tworzą się skupione na sobie enklawy. A jak żyją zjeżdżający do Lizbony z prowincji młodzi? Z prowincji, czyli skąd?
Opowiadając o blaskach i cieniach życia na drugim krańcu Europy, w klimacie, który nierzadko nie daje ukojenia, Kinooceany zaprezentują kino autorskie, filmy reżyserów z klasycznego panteonu i próbujących im dorównać współczesnych. Kino portugalskie, o czym się przekonacie, nigdy nie mówi wprost, uwodzi formą i prowokuje widzów do zmiany perspektywy. Alegoryczne i metafilmowe, zawsze niepokorne, kino portugalskie jest odbiciem narracji charakterystycznej dla kraju saudade. Saudade, dla którego tak trudno znaleźć odpowiednie słowo w innych językach, zabarwionego sceptycyzmem, odrobiną ironii i dumnej samotności.
W programie znalazły się m.in. kultowe klasyki: nagrodzone w Locarno Zielone lata (1963) Paula Rochy, wyznaczające początek ery portugalskiego Cinema Novo; odkryty po latach Xavier (1992/2002) Manuela Mozosa z aktorską twarzą młodego pokolenia lat 90. czyli Pedrem Hestnesem w głównej roli; Krew (1989), zjawiskowy, dedykowany historii kina debiut mistrza Pedra Costy; czy Portugalskie pożegnanie (1985) João Botelho, wyrazisty głos potępiający Salazarowską wojnę kolonialną, nagrodzony na Berlinale.
Oprócz klasyków, które często trafiają na międzynarodowe festiwale, polska publiczność będzie miała okazję odkryć portugalskie „białe kruki”, m.in.: Zéfiro (1993) José Álvara Moraisa, najbardziej malowniczy film o Portugalii, jaki kiedykolwiek powstał, w którym Luís Miguel Cintra wprowadza widzów w obręb portugalskiej kultury; rzadko pokazywany w samej Portugalii, nowofalowy debiut João Césara Monteiro Ci, którzy czekają na buty zmarłych, umierają boso (1971); czy Doc’s Kingdom (1988) Amerykanina Roberta Kramera portretującego pełne rozczarowania porewolucyjne lata i Lizbonę sprzed turystycznego boomu.
Nowe kino reprezentują zaś ostatnie produkcje reżyserów znanych z premier na polskich festiwalach filmowych, m.in.: André Gila Maty – Pod płomieniem świecy (2023), w którym opowiada on o życiu swojej babki i jej wiernej służącej; prowokatora Edgara Pêry – Klub Nicość – Jestem nikim (2023), zaglądającego do środka umysłu wieszcza Fernanda Pessoi; czy Basila da Cunhy – Manga d’Terra (2023), który swój musical z kabowerdeńskich dzielnic Lizbony zadedykował kobiecości.
Projekt realizowany przy wsparciu Instituto do Cinema e do Audiovisual (ICA) i PISF.
Mecenasem głównym Kinooceanów jest Bank Millennium.
Wsparcie programowe: Cinemateca Portuguesa, Centro de Conservação (ANIM)
FB/IG @kinooceany
https://kinooceany.pl/
